با توجه به کوهستانی بودن استان آذربایجان غربی و همچنین وجود گیاهان دارویی فراوان در بسیاری از مناطق سرسبز این استان، مردم ارومیه و سایر شهرستانهای آذربایجان غربی به صورت سنتی و همچنین صنعتی به تولید انواع عرقیات گیاهی و دارویی میپردازند، طوری که با رسیدن فصل برداشت این گیاهان دارویی در بسیاری از مناطق ، بانوان خانه دار مشغول به تولید عرقیات گیاهی در حیاط منازل خود میشوند. و این مسئله را با قدم زدن در کوچه پس کوچه های شهر میتوان حس نمود و بوی معطر این عرقیات سراسر محله را میگیرد.
عرقیات گیاهی به همراه نقل و حلوای ارومیه، از مهمترین سوغات ارومیه میباشد که هر مسافری که به ارومیه می آید، حتما این دو سوغات را تهیه مینماید.
از میان تمامی عرقیات گیاهی، عرق بیدمشک و عرق بادرنجبو در ارومیه از شهرت زیادیبرخوردارند. عرق بیدمشک و عرق بادرنجو علاوه بر خاصیت پزشکی برای
خوشبو و خوش طعم کردن شربت های گوناگون مورد مصرف قرار می گیرد.
در اینجا برخی از عرقیات گیاهی را همراه با خاصیت های آنها به طور خلاصه آورده ایم:
انوع عرقیات گیاهی و خاصیت های عرقیات گیاهی
بیدمشک: درمان کم خونی ،سرگیجه ،تقویت قلب
بادرنجبویه: درمان نارسایی قلبی ،تنظیم فشارخون ،نشاط آور
گلاب: مقوی اعصاب ،ملین ،تهیه شربت و شرینی
بهارنارنج: تقویت قلب ،تپش قلب ،رفع سکسکه
بومادران: درمان عضله ضعیف قلب ،ضد تشنج وصرع ،جنونهای خفیف
برگ بید: تب بر ،مسکن ،خواب آور،سردرد
برگ گردو: کاهش قند خون ،حساسیتهای پوستی
بابونه: تقویت معده ،اشتها آور ،صفرابر ،تقویت اعصاب
پونه: سرما خوردگی ،خلط آور ،ضدعفونی کننده ،بخور و غرغره
پیچک: درمان و پیشگیری لکه های دست و صورت ،ضد قارچ
ترخون: ضد میکروب ،مقوی معده ،مفید برای دستگاه گوارش
خاکشی (خاکشیر): شستشوی روده ها ،رفع گرمی بدن ،مسکن
شاه اسپرم: دل درد،تقویت قلب و معده ،اسهال و استفراغ ،بادشکن ،سوء هاضمه
شوید: چربی خون،کلسترول ،اسید اوریک ،ضد سم
شاتره: حساسیتهای پوستی ،رفع خارش بدن ،تصفیه خون
شنبلیله: چاق کننده ،قند خون
گل گاوزبان: رفع دلتنگی ،نشاط آور ،تقویت اعصاب
گلپوره: سرفه ،ترشی معده ،ضد اسهال و استفراغ
گزنه: تقلیل قندخون ،عفونتهای جلدی ،استحکام لثه
کاکوتی: مقوی معده ،اشتها آور ،ضد قارچ ، دردمفاصل ،سوءهاضمه
کاسنی: ورم طحال ،تب نوبه ،تصیفه خون ،یرقان ،کلسترول
کیالک: تشنجهای عصبی ،ناراحتی قوای تناسلی ،مفید برای کبد
کرفس: رماتیسم ،درد مفاصل ،رقت خون ،چربی خون
کاهو: کاهش فشارخون ،ملین ،چربی خون ،خارش و حساسیت پوست
مرزه: مقوی قوای جنسی ،ضد انگل و کرم ،نقرس
نسترن: تقویت قلب ،ورم کلیه ،دردمعده ،رفع سردردی
هفت گیاه قند: درمان کامل قند خون
هندوانه کوهی: درمان بواسیر ،شستشوی روده
یونجه: تقویت اعصاب ،قندخون ،پوکی استخوان ،تقویت عمومی