مجموعه بناهای تاریخی تخت سلیمان در ۴۲ کیلومتری شمال شرقی شهر تکاب و در نزدیکی روستای تخت سلیمان قرار دارد. تخت سلیمان یکی از باارزش ترین و مهم ترین بناهای تاریخی کشور است که به عنوان چهارمین اثر تاریخی ایران در فهرست آثار جهانی در تیرماه ۱۳۸۲ به ثبت رسیده است و هرساله هزاران گردشگر داخلی و خارجی را به خود جذب می کند

تاریخ طبیعی تخت سلیمان:

کوهی که مجموعه تخت سلیمان بر روی آن قرار دارد و همچنین چندین تپه اطراف آن آهکی هستند که در اثر رسوبات آب و املاح آهکی به وجود آمده اند این روند طی هزاران سال انجام گرفته به طوری که هزاران سال پیش وقتی که چشمه تخت سلیمان شروع به جوشیدن کرد، رسوبات موجود در آب در لبه بیرونی چشمه جمع شده و بالا می آمد، رفته رفته و با گذشت زمان شکل گلدانی کنونی دریاچه زیبا و همیشه جوشان تخت سلیمان که قطر آن به ۱۰۰ متر میرسد به وجود آمده است. یعنی تپه که اکنون تخت سلیمان بر روی آن قرار دارد و ارتفاع آن به ۶۲ متر میرسد توسط چشمه تخت سلیمان که از عمق ۱۲۰ متری زمین سرچشمه می گیرد تشکیل شده است.

ارتفاع دیواره دریاچه تخت سلیمان در هر سال ۹ میلیمتر افزایش میابد.

بنا های تاریخی تخت سلیمان:

مجموعه تخت سلیمان در واقع نام محوطه تاریخی  است که تعدادی بنا در آن قرار دارند و به دلیل عدم اطلاع از عملکرد اصلی و زمان ساخت بناهای آن این مجموعه را به تخت سلیمان تغیر نام داده اند و نام تخت سلیمان در واقع نام اصلی و ابتدای آن نبوده است. نام های قدیمی زیادی در مورد تخت سلیمان وجود دارد از جمله آن ها در اوستا، که در یکی از کهن ترین نوشته ها نام آن را چئچست آورده اند یا در نوشته های پهلوی شیچ و شاهنامه چیچست خوانده شده و یا حتی مغولان که آن را ستوریق نامیده اند.

آثاری که در مجموعه تخت سلیمان قرار دارد مربوط به دوره اشکانیان و ساسانیان و ایلخان مغول است که از مهم ترین آنها میتوان به آتشکده آذرگشسب و تالارهای دوره ساسانی اشاره کرد از آثار دیگر میتوان به آتشکده شاهی و جنگ آوران و آتشکده های کوچک دیگر و همچنین ایوان خسرو و معبد آناهیتا اشاره کرد.

زندان سلیمان که یکی از آثار به جای مانده از دوران ساسانی است نیز در نزدیکی تخت سلیمان ساخته شده است.

در دور تا دور بناهای تخت سلیمان یک حصار بیضی شکل و مستحکم با ۶۰ برج مدور ساخته شده است که دیورها و دروازه های آن از آثار تاریخی مهم به شمار میروند. دیوارهای حصار از سنگ های لاشه ای ساخته شده است که حدود ۵ متر ضخامت و ۱۴ متر ارتفاع دارند

تخت سلیمان قبل از اسلام یکی از بزرگترین عبادتگاه های ایرانیان و همچنین به عنوان یک مرکز آموزشی و مذهبی به شمار میرفت که در سال ۶۲۴ میلادی در زمان حمله امپراطور رومی هراکلیوس ویران شد. بعد از آن آباقاخان جانشین و برادر هلاکوخان و دومین پادشاه ایلخانان ایرانی که به دین اسلام گرویده بود بر روی ویرانه های تخت سلیمان یک مسجد بنا کرد که این مسجد نیز ویران شد و تنها آثاری از کاشی های آن بر جای مانده که در موزه رضا عباسی نگهداری میشود.

مکان دقیق تخت سلیمان روی نقشه