قلعه قبان ماکو

قلعه قُبان ماکو

قلعه قبان یا قابان که قپان و کاپان هم نامیده میشود در جوار کلاهک سنگی کوه قایا (دژ کلاه) قرار گرفته است.

قلعه قبان دارای دیوارهای و برجهای بلندی است و دارای شاه نشین و حمام و زندان بوده است.

در کنار این قلعه چشمه ی معروف حاجی بولاغی و چند چشمه دیگر نیز وجود دارند.

اهمیت قلعه تاریخی قبان در تاریخ تیموریان و سلجوقیان و قره قویونلوها و صفویان و قاجار بارها ذکر شده است. متن های روضه الصفا و گرشاسب نامه به این قلعه اشاره های زیادی داشته اند.

طبق آنچه که در سفرنامه ها و مکتوبهای تاریخی صفویه آمده است، حکومت این قلعه از دو بخش قلعه بالایی (قابان) و قلعه پایینی تشکیل شده بود.

حکومت ها و حاکمانی که در این قلعه حکومت میکردند عبارتند از:

حکومت ارامنه
حکومت عثمانی
حکومت صفویان
حکومت قاجار

حاکمان قلعه قبان در تاریخ:

نورالدین بیگ آتسرونی
عوض بیگ محمودی
مصطفی سلطان محمودی
خانعلی سلطان ایروانی
مصطفی بیگ بیات
تیمور پاشا خان

داستانهایی محلی در مورد این قلعه وجود دارند مانند:

اژدهای سنگ شده: آمده است که اژدهایی وجود داشته که آب را بر روی مردم می بست
حکومت زنگی دندان گراز (قابان): میگویند ماری زنگی بر این قلعه حکومت داشته که با گرشاسب نبرد داشته است.

برخی از ویژگی های این قلعه :

در زیر کلاهک سنگی قرار گرفته و خطری آنرا تهدید نمیکرد و برف و باران نیز به داخل آن نفوذ نمیکرد
با منجنیق هم نیتوان بر آن تسلط پیدا کرد
دارای چشمه های جوشانی بود و مشکل کمبود آب نداشت
از اطراف بوسیله برجها محصور شده بود و خطر نفوذ دشمن به آن بسیار کم بود.
در مرتفع ترین نقطه شهر قرار گرفته بود و از کاروانیان باج و خراج میگرفتند