روز جهانی زنان بر همه زنان گرامی باد

هر ساله در روز هشتم مارس در بسیاری از کشورهای جهان به عنوان روز زن گرامی داشته می شود. این روز در گذشته به عنوان روز جهانی کارگر نامیده می شد. این روز در مناطق مختلف جهان مراسماتی جهت بزرگداشت منزلت و جایگاه زن برگزار می گردد. روز هشتم مارس به خاطر مبارزه زنان کارگر فابریکه نساجی کتان در سال ۱۸۵۷ میلادی در شهر نیویورک به عنوان روز زن انتخاب شده است.
پیشینه جهانی و سنت‌ها

روز زن در کشورهای مختلف

کشورهای آفریقایی
بیشتر کشورهای آفریقایی ابتکار داشتن یک روز مادر را از سنت‌های بریتانیا گرفتند؛ اما با وجود این در فرهنگ‌های گوناگون قارهٔ آفریقا، قبل از دورهٔ حمله اروپایی‌ها به آن، جشن‌ها و مناسبت‌های زیادی برای مادران وجود داشته‌است.

آلمان
در دههٔ ۱۹۲۰ آلمان کمترین میزان زاد ولد در اروپا را داشت؛ و روند آن نیز شیب رو به پایین داشت. در آن زمان دلیل این مشکل به کار زنان در بیرون از منزل نسبت داده شد. در آن دوران راهی که به نظر گروه‌های صاحب نفوذ در جامعه (سیاست مداران چپ و راست، زنان کلیسا و گروه‌های فمینیست) رسید این بود که باید از مادران قدردانی شود اما بر سر چگونگی آن به توافق نمی‌رسیدند. تمامی گروه‌ها به این نتیجه رسیدند که مادر بودن را در جامعه با ارزش کنند و ارزش‌های مادری را در میان مردم رواج دهند. در سال ۱۹۲۳ در راستای این هدف همگی با (پذیریش به اتفاق آرا) هم به این نتیجه رسیدند که روزی به نام روز مادر (به آلمانی: Muttertag) را گرامی بدارند؛ تعطیلی در روز مادر نیز از آمریکا و نروژ گرفته شد.

استرالیا
در استرالیا، روز مادر در دومین یکشنبهٔ ماه مه جشن گرفته می‌شود ولی یک تعطیلی عمومی نیست. در این کشور، سنّت دادن هدیه به مادران در روز مادر اولین بار در سال ۱۹۲۴، توسط خانم «جانت هیدن» که ساکن سیدنی بود، شروع شد. خانم هیدن در ملاقاتی که از یک بیمارستان در نویینتون داشت، بیمارانی را دید که همگی مادرانی بسیار تنها و فراموش شده بودند؛ او برای اینکه آن‌ها را خوشحال کند سعی کرد که از سوی بچه‌های مدرسه‌های اطراف و مراکز تجاری محلی، نیروی پشتیبانی جمع‌آوری کند تا کمک مالی کافی برای دادن هدیه به تمام آن مادران تنها، فراهم شود. سال به سال میزان کمک جمع‌آوری شده توسط مراکز تجاری محلی و حتی شهردار بیش تر شد تا جایی که امروزه، در روز مادر، هدیه دادن به مادران بسیار معمول شده‌است. مردم استرالیا، معمولاً صبحانه را برای مادر خود به رخت خواب می‌آورند و به طور سنتی در روز مادر به مادرشان گل داودی را که ویژهٔ فصل پاییز است هدیه می‌دهند.

فلسطین اشغالی (اسرائیل)
در اسرائیل روز مادر در تاریخ ۳۰ شواط که روز درگذشت هنریتا سولد است، جشن گرفته می‌شود.

افغانستان
در افغانستان روز مادر در دومین شنبهٔ ماه ژوئن، ۱۲ ژوئن ۲۰۱۰ جشن گرفته شد. اما چندی پیش دولت افغانستان ۸ مارس (همزمان با روز جهانی زن) را روز ملی مادر تعیین کرد.

ایران
در ایران روز مادر، ۲۰ جمادی‌الثانی زادروز دختر پیامبر اسلام، فاطمه زهرا است. (کلیک کنید)

ایتالیا
روز مادر در ایتالیا برای اولین بار در ۱۲ مه سال ۱۹۵۷ در شهر آسیزی جشن گرفته شد. انتخاب چنین روزی، ابتکار اوتلو میگلیوسی، کشیش کلیسای محلهٔ توردیبتو بود. این جشن بسیار موفق بود به گونه‌ای که یک سال پس از آن روز مادر در سراسر ایتالیا جشن گرفته شد؛ و پس از آن نیز، همواره در دومین یکشنبهٔ ماه مه بزرگ داشته شد.

بلغارستان
در بلغارستان روز مادر ۸ مارس، هم‌زمان با روز جهانی زن است.

پاکستان
در پاکستان، روز مادر دومین یکشنبهٔ ماه مه‌است. در این روز بسیاری از رسانه‌های گروهی (شبکه‌های تلویزیونی) با ساز و آواز و برنامه‌های ویژه این روز را جشن می‌گیرند. پاکستانی‌ها در این روز با دادن هدیه و متن‌های زیبا به مادرانشان این روز را جشن می‌گیرند؛ و کسانی که مادرشان را از دست داده‌اند، برای آن‌ها دعا می‌کنند و به جای آن به کسانی که دوستشان دارند احترام می‌گذارند.

پرتغال
در پرتغال، روز مادر یا «Dia da Mãe» یک روز تعطیلی غیررسمی است که هر سال در اولین یکشنبهٔ ماه مه برگزار می‌شود و گاهی با روز کارگر هم‌زمان می‌گردد.

ترکیه
در ترکیه روز مادر در دومین یکشنبهٔ ماه مه جشن گرفته می‌شود.

جمهوری چک
در جمهوری چک روز زن تا قبل از فروریختن دیوار برلین، سال ۱۹۸۹ جشن گرفته می‌شد. پس از استقلال کشور در سال ۱۹۹۳، جمهوری چک تصمیم گرفت که روز مادر و روز ولنتاین را جشن بگیرد. اما از نظر مردم چک، این دو روز بیش تر جنبهٔ تجاری و ساختگی دارند و از محبوبیت کمی برخوردارند. البته امروزه میزان فروش گل در روز زن به میزان آن در روز مادر و روز ولنتاین نزدیک می‌شود.

زلاند نو
در زلاند نو، روز مادر دومین یکشنبهٔ ماه مه‌است و روز تعطیلی عمومی نیست.

ژاپن
در ژاپن در دوره شووا، روز مادر، زادروز ملکه کوگو مادر امپراتور آکی‌هیتو بود؛ در روز ۶ مارس. گرامی داشت روز مادر در سال ۱۹۳۱ زمانی که اتحادیهٔ زنان شاهنشاهی تشکیل شد، مورد بحث قرار گرفت. در سال ۱۹۳۷ اولین جلسهٔ «ستایش مادران» در ۸ مه برگزار شد و حدود سال ۱۹۴۹، جامعهٔ ژاپن تصمیم به جشن گرفتن روز مادر در دومین یکشنبهٔ ماه مه گرفت؛ مانند دیگر کشورها. امروزه در روز مادر مردم به یکدیگر انواع گل مانند میخک و رز را به عنوان هدیه می‌دهند.

جهان عرب
روز مادر در بیشتر کشورهای عربی روز ۲۱ مارس (آذار) (با نام (به عربی: عید الأم) در تونس (به عربی: عید الأمهات))است. این روز اولین بار در مصر توسط روزنامه‌نگاری به نام مصطفی امین در کتابی با نام Smiling America در سال ۱۹۴۳ معرفی شد؛ اما از فکر او چشم پوشی شد تا اینکه مصطفی امین داستان مادر بیوه‌ای را شنید که تمام زندگی اش را صرف بزرگ کردن پسرش کرد تا روزی که پزشک شد، ازدواج کرد و بدون آنکه یادی از مادرش کند و از او حق‌شناسی کند او را تنها گذاشت؛ این امر امین را بر آن داشت تا روزی با نام روز مادر را به همه معرفی کند. فکر او ابتدا بوسیله رئیس جمهور وقت جمال عبدالناصر، به سخره گرفته شد ولی پس از آن او کم‌کم مجبور به پذیرش این روز شد و در نهایت روز مادر برای اولین بار در ۲۱ مارس ۱۹۵۶ جشن گرفته شد. این تلاش در دیگر کشورهای عربی نیز صورت گرفت.

زمانی که مصطفی امین بازداشت و زندانی شد، تلاش شد تا نام «روز مادر» به «روز خانواده» تغییر کند چون همیشه حکومت سعی می‌کرد تا مانع از یادآوری نام مؤسس آن در ذهن مردم شود. در نهایت هیچ‌یک از این تلاش‌ها به نتیجه نرسید و مردم عرب روز مادر را جشن می‌گیرند و سرودهای سنتی نیز که در آن برای مادران می‌خوانند بسیار شهرت یافت.

فرانسه
در فرانسه به دلیل هشدارهایی که به کم بودن میزان زاد ولد در این کشور بود؛ در بین سال‌های ۱۸۹۶ تا ۱۹۰۴ تصمیم گرفته شد تا از مادران خانواده‌های بزرگ قدردانی شود. سربازان آمریکایی جنگ جهانی اول که در فرانسه جنگیده بودند، تعطیلی‌های آمریکا را در فرانسه بسیار شناسانده بودند؛ آن‌ها هر سال در روز مادر تعداد زیادی نامه به کشورشان می‌فرستادند که اتحادیهٔ فرانسوی-آمریکایی‌ها برای این روز کارت تبریک آماده کرده‌است. در سال ۱۹۱۸ شهر لیون تصمیم گرفت روزی به نام «روز مادران» (به فرانسه: journée des Mères) را جشن بگیرد اما در نهایت تصمیم بر آن شد تا «روز ملی مادران خانواده‌های پرجمعیت» (به فرانسه: Journée Nationale des Mères de familles nombreuses) جشن گرفته شود. این عنوان تأثیر مبارزه با کاهش جمعیت بیشتری نسبت به عنوان آمریکایی داشت. در سال ۱۹۲۰ دولت فرانسه با دادن نشان‌های افتخار به مادران خانواده‌های بزرگ، این روز را به عنوان روز مادران خانواده‌های بزرگ، رسمی کرد.

در سال ۱۹۴۱ با دعوت فیلیپ پتن، دولت ویشی در زمان جنگ، این روز را به عنوان سیاستی برای تشویق خانواده‌های بزرگ، گرامی‌داشت. امروزه در روز مادر از تمامی مادران، حتی آن‌ها که خانوادهٔ کوچکی دارند قدردانی می‌شود.[۲۶] در سال ۱۹۵۰ قانونی تصویب شد که به واسطهٔ آن باید به طور رسمی از مادران فرانسوی قدردانی می‌شد و مبلغی به آن‌ها پرداخت می‌شد؛ این گرامی‌داشت باید در آخرین یکشنبهٔ ماه مه در روز جشن مادران (به فرانسه: Fête des Mères) انجام می‌شد. البته اگر روز عید پنجاهه با این روز هم‌زمان می‌شد جشن مادران به اولین یکشنبهٔ ماه ژوئن منتقل می‌شد. در سال ۱۹۵۶، بخشی از بودجه برای این کار کنار گذاشته شد. در سال ۲۰۰۴ مسئولیت این کار بر عهدهٔ وزیر مسئول خانواده گذاشته شد.

در طول دههٔ ۱۹۵۰ دلایل بزرگداشت این روز، مانند حس وطن‌پرستی یا افزایش تعداد تولد فراموش شد، امروزه روز مادر بیشتر به یک رویداد تجاری تبدیل شده‌است.