دانشگاه ارومیه به عنوان یک مرکز آموزش عالی در استان آذربایجان غربی ابتدا در قالب آموزشکده در یک باغ ۱۵ هکتاری در مسیر جاده بند به ریاست آقای مهندس شیبانی در سال ۱۳۴۴ تاسیس گردید. در آن زمان تعداد اعضای هیأت علمی بسیار محدود بوده و در هر دوره تعداد ۲۰ الی ۳۰ نفر دانشجو برای آموزش در علوم کشاورزی پذیرفته و با درجه کاردانی فارغ التحصیل می شدند.دانشجویانی که مایل بودند می توانستند تا درجه کارشناسی در دانشکده کشاورزی کرج وابسته به دانشگاه تهران به تحصیلات خود ادامه دهند.در سال ۱۳۴۸ موافقت نامه ای بین بنیاد خاور نزدیک و وزارت فرهنگ وقت جهت افزایش دوره دانشکده از دو سال به چهار سال به امضاء رسید و آقای دکتر جعفر راثی ریاست دانشکده را عهده دار شده ، در این بین نمایندگان بنیاد خاور نزدیک تهیه کتب آموزشی به زبان انگلیسی و تجهیزات آزمایشگاهی برای دوره چهارساله دانشکده کشاورزی و دامپزشکی را به عهده گرفت. گرایشهای آموزشی شامل رشته های کشاورزی ، دامپروری و اقتصاد خانه بود که با پایه گذاری پنج گروه آموزشی شامل علوم پایه، علوم گیاهی، علوم دامی، مهندسی کشاورزی و آموزش روستایی حمایت می شد. کتابخانه مرکزی دانشکده به سرعت با کتابهای منتخب تجهیز و تعداد دانشجویان جدیدالورود به ۱۵۰ نفر در سال رسید. در آغاز همکاری بنیاد خاور نزدیک با دانشکده کشاورزی و دامپروری، مزرعه وسیعی در نازلو واقع در حومه شهر ارومیه به وسعت ۴۰۰ هکتار خریداری شد . پردیس نازلو در ۱۱ کیلومتری مسیر جاده مرز سرو با ترکیه و با فاصله ۱۹ کیلومتری از پردیس شهر قرار داشت. در ابتدا ساختمان های دامپروری جهت نگهداری گاو وگوسفند و ماکیان به منظور آموزش عملی دانشجویان و با سرپرستی متخصصین بنیاد خاور نزدیک احداث شد.
لازم به ذکر است که یک دانشکده پزشکی، ۸۷ سال قبل از تاسیس آموزشکده کشاورزی ارومیه و ۵۶ سال قبل از تاسیس دانشگاه تهران، در سال ۱۲۵۷ شمسی در محل باغ ۱۵ هکتاری فوق الذکر، توسط یک ایرانی آمریکایی الاصل بنیانگذاری شد. آقای دکتر ژوزف کاکران که خود متولد ارومیه بود ، تحصیلات پزشکی را در نیویورک آمریکا گذرانده و سپس با مدرک دکترا به ارومیه بازگشت .
دانشکده پزشکی ارومیه در طی پنج دوره پنج ساله و به مدت ۲۷ سال فعالیت خود، جمعاٌ ۲۶ پزشک ایرانی را تربیت و فارغ التحصیل نموده و تحویل جامعه آن روز داده است. بنا بر شواهد موجود، قبل از آن تاریخ، فقط سه پزشک در ارومیه مشغول طبابت بوده اند. هم اکنون یکی از نمونه های گواهینامه دو زبانه فارغ التحصیلی در سال ۱۲۷۷ که مظفرالدین شاه قاجار خود شخصاً همراه با دکتر کاکران امضا کرده و به فارغ التحصیلان اهداء نموده اند در این دانشگاه موجود می باشد بدین ترتیب تاسیس آموزشکده کشاورزی ارومیه در سال ۱۳۴۴دقیقاً شصت سال بعد از تعطیلی دانشکده پزشکی ارومیه که به علت فوت دکتر کاکران پیش آمده، اتفاق افتاده است.
به دنبال تاسیس دانشکده کشاورزی و دامپروری ارومیه، دانشکده های دامپزشکی و علوم در راستای توسعه کمی و کیفی دانشگاه در سال ۱۳۵۶ افتتاح شدند که منجر به تاسیس دانشگاه ارومیه گردید. پس از آن فعالیت گسترده ای برای توسعه پردیس نازلو به عمل آمد که به تدریج و به نوبت هر سه دانشکده فوق الذکر به پردیس نازلو انتقال یافتند.
لازم به توضیح است که در سال ۱۳۵۹ دانشکده پزشکی نیز در دانشگاه ارومیه تاسیس شده و تا سال ۱۳۶۴ به فعالیت خود ادامه داد و سپس در نتیجه تغییراتی که در سطح وزارت پیش آمد از دانشگاه ارومیه جدا گردید.
دانشگاه ارومیه پس از آن با افتتاح دانشکده ادبیات و علوم انسانی در سال ۱۳۶۷ و دانشکده فنی در سال ۱۳۷۰ توسعه بیشتری یافت و در سال تحصیلی۹۴-۹۳ با داشتن ۱۱ دانشکده و مرکز آموزش عالی، ۵ پژوهشکده و مرکز مطالعاتی، تحقیقاتی و خدماتی، پردیس دانشگاهی، مرکز آموزش زبان، مرکز نیمه حضوری، مرکز رشد، موزه تاریخ طبیعی و با بیش از۱۷۰۰۰ نفر دانشجو( روزانه ، شبانه و نیمه حضوری )،۵۳۲ نفر هیأت علمی و بورسیه و۶۳۷ نفر کادر اداری به فعالیت آموزشی و تحقیقاتی خود ادامه می دهد.
منبع:دانشگاه ارومیه
